• เมืองตองสา (Tongsa) แหล่งกำเนิดของราชวงศ์วังชุก
• ตองสา แปลว่า หมู่บ้านใหม่ อยู่ในภูฏานตอนกลาง ตั้งอยู่บนความสูง 2,200 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง ในอดีต ตองสาเปรียบเสมือนเมืองหลวงอีกแห่งหนึ่งของภูฏาน ด้วยป้อมปราการแห่งนี้ปกครองโดยเจ้าเมืองผู้สืบทอดมาเป็นปฐมกษัตริย์ราชวงศ์วังชุกในปัจจุบัน ด้วยเหตุนี้ มกุฏราชกุมารแห่งราชวงศ์วังชุกทุกคน จะได้ครองตำแหน่งผู้ปกครองเขตตองสา ซึ่งเรียกว่า โชเสะ เป็นลอป (Choetse Penlop)
• ตามประวัติกล่าวว่า พระลามะงากิ วังชุก (Ngagi Wangchuck) ในระหว่าง ค.ศ.1517-1554 ซึ่งเป็นปู่ทวดของซับดรุง งาวัง นัมเกล ได้สร้างวัดเล็กๆ ขึ้นที่หุบเขาแห่งนี้เมื่อปี ค.ศ. 1543 โดยได้สร้างวัดเป็นรูปร่างขึ้นมาได้ก็เพราะเกิดจากการนั่งวิปัสนากรรมฐานของท่าน ได้เห็นลำแสงเลยเดินไปตามนั้น ซึ่งท่านถือเป็นนิมิตหมายในการสร้างวัดตรงที่ลำแสงนั้นหยุดนิ่ง
• ต่อมา ในปีค.ศ. 1647 ซับดรุง งาวัง นัมเกลได้เล็งเห็นการขยายอิทธิพลมาฝั่งตะวันออกของประเทศ จึงสร้างซองขึ้นในที่ที่บรรพบุรุษของท่านได้สร้างวัดไว้ จากนั้นมีการต่อเติมขยับขยายในหลายยุคหลายสมัย และยังได้รับการบูรณะซ่อมแซมครั้งใหม่ในรัชสมัยขององค์ปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์ชุก

• ตองสา เป็นเมืองกำเนิดของพระราชวงศ์วังชุก
• ซึ่งเริ่มจากปฐมกษัตริย์ของราชวงศ์วังชุก (ค.ศ. 1907-1926) เดิมเป็นเจ้าเมืองตองสามาก่อน กษัตริย์ภูฏานถึงสองพระองค์ทรงเป็นเจ้าเมืองปกครองเมืองนี้จนเป็นธรรมเนียมว่า มกุฏราชกุมารของภูฏาน จะต้องได้รับตำแหนงเจ้าเมืองตองสาก่อนที่จะเสด็จขึ้นครองราชย์สมบัติ ผู้ปกครองฝ่ายสงฆ์จะมพำนักที่เมืองตองสาในฤดูหนาว และย้ายไปอยู่ที่เมืองบุมทังในฤดูร้อน เดิมทีเมืองนี้มีชาวทิเบตอพยพมาตั้งถิ่นฐานอยู่เป็นจำนวนมาก แต่นานวันเข้าชาวทิเบตก็ถูกกลืนด้วยวัฒนธรรมภูฏาน จนกระทั่งในที่สุด ก็ไม่เหลือร่องรอยของชาวทิเบตในเมืองนี้อีกเลย
• หลังจากที่ท่านซับดรุง มรณภาพในปี ค.ศ. 1651 บ้านเมืองระส่ำระสายอีกครั้ง มีสงครามกลางเมืองแย่งชิงความเป็นใหญ่ ครั้นพอถึงปลายศตวรรษที่ 19 อำนาจการปกครองแบ่งแยกออกเป็น 2 ฝ่ายใหญ่ๆ ฝ่ายหนึ่งมีผู้ว่าราชการปาโร (Paro Penlop) ครอบครองพื้นที่ซีกตะวันตก ในขณะที่ผู้ว่าการตองสา (Tongsa Penlop) ชื่อว่า จิกมี นัมเกล (Jigme Namgyel) ครอบครองพื้นที่ภาคกลางตลอดจนซีกตะวันออกของประเทศ
• เนื่องด้วยอุกเยน วังชุก (Ugyen Wangchuck) ได้ดำรงตำแหน่งผู้ว่าการตองสาสืบต่อจากจิกมี นัมเกล ผู้เป็นบิดา อีกทั้งอุกเยน วังชุก สามารถรวบรวมอาณาจักรภูฏานเข้าเป็นปึกแผ่นเดียวกันอีกครั้ง ดังนั้น ในวันที่ 17 ธันวาคม ค.ศ. 1907 จึงได้รับเลือกเป็นเอกฉันท์ให้เป็นองค์ปฐมกษัตริย์แห่งประเทศภูฏาน ซึ่งตามธรรมเนียมข้างต้น มกุฏราชกุมารแห่งราชวงศ์วังชุกทุกพระองค์จะทรงดำรงพระยศเป็น “ผู้ว่าการตองสา” (Tongsa Penlop) ควบคู่ไปอีกหนึ่งตำแหน่ง
• ในศตวรรษที่ 19 ที่นี่เป็นราชธานีของภูฏาน เพราะความสำคัญและอำนาจที่เป็นลปแห่งตงซามีอยู่อย่างล้นเหลือเหนือเขตภาคตะวันออก ภาคกลาง และที่ราบอันอุดมสมบูรณ์ในภาคใต้ ช่วงกลางศตวรรษที่ 19 มีเป็นลปท่านหนึ่งสั่งสมอิทธิพลจนเรืองอำนาจยิ่งกว่าเป็นลปท่านใดในแผ่นดิน นั่นคือ ท่านจิกมี นัมเกล บิดาของท่านอูเก็น วังชุก ซึ่งขึ้นครองราชย์เป็นปฐมกษัตริย์แห่งภูฏานในสมัยต่อมา
• บ้านเกิดของท่านจิกมี นัมเกลอยู่ที่กูร์เต (ปัจจุบันคือเขตปกครองฮุนซี) แต่ตัวท่านมารุ่งเรืองจนมีบารมีเป็นที่ยอมรับอยู่ที่ตองสาซอง ไม่ช้าก็ก้าวขึ้นมามีบทบาทอันโดดเด่นในระดับประเทศ ภายหลังท่านอูเก็นวังชุกผู้เป็นบุตรชายได้ขึ้นสืบทอดตำแหน่งเป็นลปแห่งตองสาต่อจากท่าน ทำให้เกิดมีธรรมเนียมตามมาว่า เจ้าฟ้ามกุฏราชกุมารแห่งภูฏานจะต้องขึ้นเฉลิมพระยศเป็นโซเซ เป็นลปสืบมานับจากนั้น (หมายถึง ตำแหน่งเป็นลปแห่งตองสา แต่เรียกว่าโซเซตามชื่อทางศาสนาของป้อม)

• ตองสาซอง (Tongsa Dzong) หรือ โชเสะซอง (Choetse Dzong)
• ได้รับการยกย่องว่าเป็นซองที่น่าประทับใจมากที่สุด ในอาณาจักรภูฏาน ตั้งอยู่บนเนินเขาสูง เหนือแม่น้ำแมงเด กล่าวกันว่า สูงกว่าก้อนเมฆของภูฏานเสียอีก ตองสาซองเป็นทั้งป้อมปราการทหาร พระราชวัง และวัด โดยภายในประกอบไปด้วยวัดถึง 23 แห่ง มีพระประมาณ 200 กว่ารูป
• ตองสาซอง สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2187 โดยท่าน Chhogyel Mingyur Tenpa คนของท่านซับดรุง นาวัง นัมเกล ซึ่งส่งมาให้สร้างเมืองทางทิศตะวันออก ผู้ปกครองตองสาคนต่อมาได้ก่อสร้างขยายเพิ่มเติม จนมีขนาดที่เห็นอยู่ในปัจจุบัน
• หลังเหตุการณ์แผ่นดินไหวในปี ค.ศ.1897 ทางการได้บูรณะตองสาซองขึ้นใหม่หลายครั้ง โดยเฉพาะในรัชกาลพระเจ้าอูเก็น วังชุก (รัชกาลที่ 1 แห่งภูฏาน) ในขณะที่วิหารเซ็นเรชิกนั้นมาบูรณะกันในรัชกาลที่พระเจ้าจิกมี วังชุก (รัชกาลที่ 2 ของภูฏาน) เมื่อปี ค.ศ.1927 และซ่อมใหญ่อีกครั้งในปี ค.ศ.1999 ด้วยความช่วยเหลือจากออสเตรียจนแล้วเสร็จสมบูรณ์และประกอบพิธีสมโภชไปเมื่อเดือนตุลาคม ค.ศ.2004
• ตองสาซองประกอบด้วยสถาปัตยกรรมชั้นเลิศ มีวิหารและหอบูชามากถึง 25 หลัง ที่สำคัญคือ หอบูชาเทพยมานตกะ หอบูชาเทพจักรสัมวระ และหอบูชาเทพกาฬจักร นอกจากนี้ยังมีพระเมตไตรยกับวิหารเจดีย์อีกสองหลัง หลังแรกสร้างขึ้นเมื่อปี ค.ศ. 1771 ภายในประดิษฐานพระเมตไตรยองค์ใหญ่ปั้นขึ้นจากดินเหนียว ตามพระราชบัญชาของพระเจ้าอูเก็น วังชุก ส่วนวิหารเจดีย์นั้นสร้างทับตำแหน่งวัดหลังแรกสุด ภายในมีเจดีย์บรรจุอัฐิธาตุของท่านงากี วังชุก และมีภาพจิตรกรรมเป็นภาพ 16 อรหันต์กับภาพพระอักโษภยพุทธเจ้า
• ตองสาซองในทุกวันนี้ยังเป็นทั้งศูนย์กลางการบริหารของเขตตองสา และเป็นทั้งวัดหลักประจำเขต ซึ่งประกอบด้วยโบสถ์ 23 แห่ง องค์ประธานในโบสถ์หลักคือ พระสณีอริยเมตไตรย (พระพุทธเจ้าในอนาคต) ซึ่ง Maitreya Temple นี้ สร้างขึ้นในปี ค.ศ. 1771 ส่วนอัฐิของพระลามะงากิ วังชุก ได้เก็บไว้ใน Temple of Chourtens ซึ่งตั้งอยู่ส่วนปลายสุดของซอง อันเป็นตำแหน่งที่พระลามะงากิ วังชุก ได้ก่อตั้งวัดเล็กๆ ขึ้นเป็นครั้งแรก วัดที่สำคัญที่สุดคือวัดแห่งพระศรีอารยเมตไตรย์ นอกจากนี้ ภายในบริเวณซองยังมีโรงพิมพ์เกี่ยวกับศาสนา ซึ่งยังใช้วิธีการพิมพ์แบบดั้งเดิมด้วยบล๊อกไม้
• ตาซอง (หอสังเกตุการณ์) ตั้งอยู่บนไหล่เขาทางด้านตะวันออกของตองสาซอง ซึ่งตาซองแห่งนี้ ในอดีตเคยใช้สอดส่องดูข้าศึกที่จะเข้ามารุกราน เป็นหอทรงแคบ มีปีกยื่นออกจากตัวหอหลักเป็นรูปตัว V เป็นวัดเล็กๆ ที่มีความสำคัญแห่งหนึ่ง สร้างขึ้นในปี ค.ศ. 1977 สร้างถวายอุทิศแด่เทพกษัตริย์ เคซาร์ (Gesor) ผู้เป็นเทพนักรบและวีรบุรุษในตำนานของภูฏาน ทางการได้ร่วมมือกับทางออสเตรียบูรณะหอบูชาหลังนี้ขึ้นใหม่และเปิดเป็นพิพิธภัณฑ์ในปี ค.ศ. 2008