• เที่ยวเมืองเก่า "อนุราธปุระ มรดกโลกศรีลังกา"
• อนุราธปุระ (Anuradhapura) ราชธานีแห่งแรกของศรีลังกา อยู่ทางตอนเหนือของประเทศห่างจากกรุงโคลอมโบ 206 กิโลเมตร ในปีพุทธศักราชที่ 1 พระเจ้าวิชัยจากแคว้นคุชราต ประเทศอินเดียได้แผ่อาณาเขตครองแผ่นดินศรีลังกาเป็นครั้งแรกที่เมืองตัมพปัณณิ ทรงรวบรวมแว่นแคว้นน้อยใหญ่ ส่งอำมาตย์อนุราธและปุโรหิตอุปติสสะ ไปสร้างเมืองอันมีชื่อเดียวกับท่านทั้งสองคืออนุราธคาม และอุปติสสคาม พระเจ้าวิชัยทรงครองราชย์ได้ไม่นานก็สิ้นรัชกาล แต่เนื่องจากพระองค์ไม่มีพระโอรสสืบทอด อุปติสสะจึงสถาปนาตนเองขึ้นเป็นกษัตริย์ และต่อมาได้อัญเชิญ เจ้าชายปัณฑุวาสุเทพ ราชนัดดาในพระเจ้าวิชัยขึ้นครองราชย์สืบต่อ ณ เมืองอุปติสสคาม
• ครั้นถึงรัชกาลที่ 5 พระเจ้าปัณฑุกาภัย ทรงเลือกเอาเมืองอนุราธปุระขึ้นเป็นราชธานีและสร้างความรุ่งเรืองต่อเนื่องยาวนานถึง 1,500 ปี กษัตริย์ทุกพระองค์ทรงตั้งพระทัยทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาควบคู่ไปกับการสร้างเมืองเสมือนดังบรมราชานุสรณ์ ด้วยเหตุนี้อนุราธปุระจึงได้ชื่อว่า “เป็นพิพิธภัณฑ์ของพระมหาเจดีย์และปราสาทราชวังที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในโลก”
• พระศรีมหาโพธิ์ ต้นไม้แทนการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า พระนางสังฆมิตตาเถรี พระราชธิดาของพระเจ้าอโศกมหาราช นำกิ่งต้นโพธิ์ซึ่งตอนมาจากต้นโพธิ์ที่พุทธคยา สถานที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ในประเทศอินเดีย นำมาถวายพระเจ้าเทวานัมปิยติสสะ และทรงปลูกในสวนเมฆวัน นับแต่นั้นมาอาณาบริเวณนี้ได้รับการยกย่องเป็นแผ่นดินแห่งความศักดิ์สิทธิ์และมีคุณค่าต่อชีวิตชาวศรีลังกาเป็นต้นมา
• พระศรีมหาโพธิ์อยู่สูงจากพื้นดินขึ้นไป 9 ศอก มีกำแพงล้อมถึง 4 ชั้น มีเจ้าหน้าที่ในชุดขาวผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันเพื่ออารักขา มิให้เกิดเหตุเหมือนเช่นที่เคยเกิดในพุทธคยา ชั้นในสุดล้อมด้วยลูกกรงทองคำ 344 ต้น ด้วยเหตุที่เป็นต้นไม้อายุยืนที่สุดในโลกถึง 2,000 กว่าปี ได้รับการดูแลอย่างดีจากผู้เชี่ยวชาญ มีเสาเหล็กค้ำไว้ถึง 3 ต้น เพื่อกันกิ่งห้อยตกหรือฉีกขาดอันอาจเป็นอันตรายถึงลำต้น เดิมเชื่อว่าปลูกในพื้นราบและต่อมาได้นำดินถมจนสูงกว่าบริเวณใกล้เคียงถึง 9 ศอก คาดว่าส่วนที่โผล่พ้นดินคือส่วนกลางของลำต้น แต่ไม่มีใครกล้าขุดพิสูจน์เพราะเกรงกระทบกระเทือน
• บริเวณโดยรอบมีต้นโพธิ์น้อยใหญ่เรียงรายลดหลั่นกันไปนับได้ 45 ต้น อันมีที่มาจากต้นดั้งเดิมนั่นเอง ในอดีตเคยมีการเพาะแจกจ่ายที่อัญเชิญมาบ้านเราเห็นได้แก่ที่วัดโพธิ์ วัดมหาธาตุ-ท่าพระจันทร์ วัดสระเกศ และที่วัดอัปสรสวรรค์ หากในปัจจุบันถูกควบคุมห้ามนำออกเว้นเสียแต่ได้รับอนุญาตจากกรมพฤกษาศาสตร์ของศรีลังกาเท่านั้น ส่วนรูปปูนปั้นในตู้กระจกด้านหน้าทางเข้า ถ่ายทอดความเป็นมาของหน่อโพธิ์ พระนางสังฆมิตตาเถรีผู้ทรงเลื่อมใสศรัทธา เสด็จออกผนวช และทรงบำเพ็ญเพียรจนได้เป็นพระอรหันต์ในที่สุด
• พระมหาเจดีย์รุวันเวลิ (Ruvanvalisaya Dagaba) หรือที่คนไทยรู้จักอีกชื่อว่า พระมหาเจดีย์สุวรรณมาลิก สร้างขึ้นในปี พ.ศ.382-406 สถูปสีขาวสูงใหญ่ถึง 300 ฟุต เส้นรอบวง 942 ฟุต สร้างในรัชสมัยพระเจ้าทุฏฐคามณีกษัตริย์องค์ที่ 14 ของศรีลังกา ซึ่งภายในมีรูปปั้นยืนพนมมืออยู่ในซุ้มประตูเชื่อกันว่าเป็นพระราชานุสาวรีย์ของพระองค์ บริเวณรอบกำแพงฐานพระเจดีย์มีประติมากรรมรูปช้าง 336 เชือก หันหน้าออกรอบองค์เจดีย์ พระมหาเจดีย์รุวันเวลิ สร้างขึ้นเพื่อฉลองชัยชนะที่มีต่อพระยาเอฬทมิฬ ออกแบบก่อสร้างโดยพระอินทคุตตะ ซึ่งเป็นพระอรหันต์ในครั้งพุทธกาล ตามตำนานเล่าว่าได้บรรจุพระบรมสารีริกธาตุของพุทธองค์ไว้ในมหาสถูปแห่งนี้ด้วย
• พระมหาเจดีย์อภัยคีรี หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า อะเบกิริยา สถูปแห่งนี้สร้างขึ้นประมาณปี พ.ศ.454 โดยพระเจ้าคชพาหุ เคยมีพระสงฆ์จำพรรษาถึง 1,500 รูป ความสูงเดิม 370 ฟุต (113 เมตร) ปัจจุบันส่วนปลายยอดหักทำลายไปบางส่วน องค์พระวิหารนั้นสร้างโดยพระเจ้าวัฏฏคามณีอภัย ถวายแด่พระติสสะมหาเถระ มีเรื่องเล่าถึงสาเหตุเพื่อระลึกเมื่อครั้งที่พระองค์ทรงเพลี่ยงพล้ำแก่ข้าศึกล่าทัพมาถึงบริเวณนี้ แต่ได้สติจากพระภิกษุรูปหนึ่ง จึงเกิดมานะเข้ารบอีกครั้งจนได้ชัยชนะ ส่วนองค์พระเจดีย์ได้รับการบูรณะอยู่แต่ยังไม่เสร็จ ชำรุดทรุดโทรมตามกาลเวลาซึ่งยาวนาน 2,000 กว่าปี
• ถูปารามเจดีย์ (Thuparamaya) เจดีย์แห่งแรกของศรีลังกา เป็นเจดีย์ขนาดเล็กและเก่าแก่ที่สุด สร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าเทวานัมปิยติสสะ ผู้ทรงเลื่อมใสในพุทธศาสนาและเป็นองค์อุปถัมภ์ ความสำคัญของเจดีย์นี้สร้างเพื่อบรรจุพระบรมธาตุรากขวัญ (กระดูกไหปลาร้า) ขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าและเป็นสถานที่ทำสังคายนาครั้งแรกของศรีลังกาหรือเป็นครั้งที่ 4 ของโลกในปี พ.ศ. 236 มีพระมหินทเถระ เป็นประธานและเหล่าพระภิกษุสงฆ์ซึ่งสำเร็จเป็นพระอรหันต์มากถึง 68,000 องค์เข้าร่วมสังคายนา ต่อมาได้มีการบูรณปฏิสังขรณ์อีก 2 ครั้งคือระหว่างปี พ.ศ. 424-434 โดยพระเจ้าลัญชติสสะ และปี พ.ศ. 1151-1161 โดยพระเจ้าอัคโพธิ ที่ 2
• พระมหาเจดีย์เชตวัน (Jetavana Dagaba) สร้างขึ้นโดยพระเจ้ามหาเสนะ (พ.ศ. 819-846) ด้านหน้าประดิษฐานพระพุทธรูปปางไสยาสน์อยู่ภายในห้องกระจก
• อวุกนะ (Awukana) พุทธสถานแห่งนี้สร้างขึ้นในราวปี พ.ศ. 1043 พระพุทธรูปทรงยืน พระหัตถ์ขวาแนบลำตัวพระหัตถ์ซ้ายตั้งขึ้นโดยตั้งสันพระกรซึ่งต่างกับที่เราเคยเห็นส่วนใหญ่ ตัวองค์พระนั้นสูงใหญ่ถึง 30 เมตร สร้างขึ้นจากหินบนเขา ซึ่งคำว่า “อวุกนะ” นั้นแปลว่า “สุดของหิน” พระพุทธรูปองค์นี้จึงสลักจากส่วนปลายสุดของเขาหิน
• รูปสลักหินคู่รัก The Lover วัดอิสุรุมุณิยะ สันนิษฐานว่าเป็นภาพสลักแสดงเรื่องราวของเจ้าชายสาลิยะ (Sallya) โอรสของพระเจ้าทุฏฐคามณี (พ.ศ. 382-406) ทรงสละราชบัลลังก์ด้วยไม่อาจตัดความรักที่มีต่อหญิงวรรณะต่ำ